Het opleidingsprogramma voor verpleegkundig leiderschap is tot stand gekomen vanuit de visie de verpleegkundigste. Renske Karens-van Vliet, Chief Nursing Officer (CNO) en projectleider innovatie van zorg, vertelt over de visie op verpleegkundig leiderschap: ‘Wij willen een omgeving creëren waarin leiderschap gefaciliteerd en gestimuleerd wordt. Door ondersteunende programma’s over verpleegkundig leiderschap willen we ervoor zorgen dat verpleegkundigen zich ontwikkelen. Er zijn rolmodellen in het Máxima die zichtbaar en herkenbaar het voortouw nemen. Professioneel leiderschap komt ook tot uiting door actieve inzet van de Verpleegkundige Adviesraad (VAR), coachende teamleiders en best practices van verpleegkundigen. Dit leidt tot hogere kwaliteit van zorg en resulteert in hoge tevredenheid bij kind en ouders.’
Leiderschapsprogramma
Een pilot training verpleegkundig leiderschap startte in 2022 voor 12 verpleegkundigen. Yvette van Beuningen, zorgcoördinator, werkte mee aan de totstandkoming van het programma en kinderoncologieverpleegkundige Maxime Krielaars was een van de deelnemers in 2022. ‘Het programma bestaat uit zes modules,’ vertellen zij. ‘Belangrijke onderdelen zijn: persoonlijk leiderschap, veranderkunde, communicatievaardigheden en beïnvloeding, innovatie en strategie. Vooral de bijbehorende intervisiebijeenkomsten waarin de deelnemers met elkaar praktijkvoorbeelden bespreken, geven inspiratie. In sommige modules zit een (verander)opdracht om de zorg op je eigen afdeling te verbeteren voor kinderen en ouders, maar ook voor verpleegkundigen.’
Ontwikkeling
Het thema is volgens Yvette zeer actueel: ‘Er wordt bij verpleegkundig leiderschap vaak gedacht aan leidinggeven, maar juist iedere verpleegkundige toont leiderschap in het dagelijks werk. Als verpleegkundige oefen je invloed uit op de zorg dichtbij de patiënt maar heb je ook een rol in het signaleren van knelpunten op andere niveaus. Elke verpleegkundige heeft veel gespecialiseerde kennis en ervaring, maar er moet ook ruimte zijn om mee te denken over het hele zorgproces en beslissingen te nemen. Daar heb je wel theorie en tools voor nodig, zoals over persoonlijk leiderschap. Welke leiderschapsstijl heb je, wat zijn je sterke punten en wat zijn je valkuilen. Hoe zit het Máxima precies in elkaar als organisatie? Maar ook hoe pak je situaties aan? Wat je zeg je wel en niet, maar bovenal: hoe zeg je het?’
Leiderschap
‘Het programma geeft mij handvatten hoe ik processen kan verbeteren en planmatig een probleem kan oplossen. En ook wat mijn sterke punten zijn in mijn aanpak. Het verrijkt mij in mijn werk,’ zegt Maxime. ‘Onderzoek laat zien dat als verpleegkundigen meer leiderschap tonen, de kwaliteit van zorg, de veiligheidscultuur en de samenwerking verbetert. Daardoor stijgt de werktevredenheid van verpleegkundigen en daalt de uitstroom. Verpleegkundig leiderschap zorgt ervoor dat verpleegkundigen kritisch reflecteren op hun werkgewoonten en problemen in de dagelijkse zorg durven uitdagen en verbeteren. Uiteindelijk ervaren kinderen en ouders ook betere kwaliteit van zorg. Dat is toch geweldig?’
Subsidie
Dit programma was een pilot en krijgt een extra boost door de toegekende subsidie van het ministerie van VWS. Renske Karens: ‘We zijn blij dat we geselecteerd zijn door het ministerie voor een subsidie om zeggenschap bij verpleegkundigen te stimuleren. Daarom kunnen we in het Máxima doorgaan met het programma verpleegkundig leiderschap voor onze verpleegkundigsten. Overigens, in internationaal verband is leiderschap voor verpleegkundigen ook een aandachtspunt. Op een internationaal congres las ik de slogan ‘Leadership in nursing is everywhere - but is often invisible’ en daar gaan we in het Máxima verder mee aan de slag!’