Zij publiceerde afgelopen jaar samen met een aantal collega’s meerdere artikelen over nierschade en hypertensie. Margreet Veening, als kinderoncoloog en onderzoeker late effecten sinds 2018 werkzaam in het Máxima, werkt met KWF-subsidie aan onderzoek naar nierschade bij volwassen overlevers van kinderkanker (survivors) die een mogelijk voor de nier schadelijke behandeling kregen. Margreet vertelt: ‘Als het gaat om de bijwerkingen, ten tijde van de behandeling maar ook in het latere leven, de zogenaamde late effecten, is er nog veel werk te doen en grote winst te behalen.’
Chronisch nierfalen
Een verstoorde nierfunctie komt vaak pas laat aan het licht omdat het meestal geen klachten geeft. Margreet vertelt: ‘Uit ons onderzoek bleek dat survivors van kinderkanker een slechtere nierfunctie hebben in vergelijking met de algemene bevolking. De behandelingen, zoals verwijdering van een nier, bestraling op de nier en bepaalde chemotherapie, vergroten de kans op chronisch nierfalen. Deze survivors kunnen we nu gericht vervolgen en zo nodig behandelen en verdere achteruitgang van de nierfunctie voorkomen. Ook zagen we dat volwassenen die in het verleden behandeld werden met totale lichaamsbestraling (als onderdeel van een beenmerg transplantatie), bestraling op een nier en bepaalde chemotherapie een verhoogde kans op eiwit lekkage in de nier hebben, wat bijdraagt aan versnelde achteruitgang in nierfunctie. Dit kan met medicatie verminderd worden waardoor de nierfunctie langer goed blijft.’
Hoge bloeddruk
Bij relatief veel survivors blijkt een grotere kans op hypertensie (hoge bloeddruk) te bestaan. ‘Dit zagen we bij volwassen die in het verleden op een nier bestraald werden of totale lichaamsbestraling kregen,’ vertelt Margreet. ‘Hier kunnen we nu bij deze volwassenen, maar ook bij kinderen die in de toekomst een dergelijke behandeling moeten ondergaan, goed op letten en vroegtijdig behandelen. Dat doen we door het geven van adviezen over levensstijl, zoals het voorkomen van overgewicht, voldoende beweging, niet roken en behandeling met medicatie. Dat is belangrijk omdat hoge bloeddruk de kans op hart- en vaatziekten vergroot.’
Preventief
Margreet onderzocht in haar onderzoek meerdere renale (nier) late effecten en pleit voor preventief ingrijpen, want pas als de nieren het vrijwel niet meer doen, ontstaan er klachten. Margreet: ‘Met de resultaten van het door KWF gefinancierde onderzoek kunnen we huidige survivors, maar ook kinderen met kanker in de toekomst, beter voorlichten over de risico’s op late nierschade. In het Máxima worden alle kinderen die vijf jaar eerder de diagnose kanker kregen vervolgd op de LATER zorg poli. Doordat we weten wie een verhoogd risico heeft op nierschade kunnen we de huidige richtlijnen voor follow-up verbeteren en hiermee bijdragen aan ons uiteindelijke doel: zoveel mogelijk kinderen genezen zonder ongewenste late effecten.’
Chronisch nierfalen
Een verstoorde nierfunctie komt vaak pas laat aan het licht omdat het meestal geen klachten geeft. Margreet vertelt: ‘Uit ons onderzoek bleek dat survivors van kinderkanker een slechtere nierfunctie hebben in vergelijking met de algemene bevolking. De behandelingen, zoals verwijdering van een nier, bestraling op de nier en bepaalde chemotherapie, vergroten de kans op chronisch nierfalen. Deze survivors kunnen we nu gericht vervolgen en zo nodig behandelen en verdere achteruitgang van de nierfunctie voorkomen. Ook zagen we dat volwassenen die in het verleden behandeld werden met totale lichaamsbestraling (als onderdeel van een beenmerg transplantatie), bestraling op een nier en bepaalde chemotherapie een verhoogde kans op eiwit lekkage in de nier hebben, wat bijdraagt aan versnelde achteruitgang in nierfunctie. Dit kan met medicatie verminderd worden waardoor de nierfunctie langer goed blijft.’
Hoge bloeddruk
Bij relatief veel survivors blijkt een grotere kans op hypertensie (hoge bloeddruk) te bestaan. ‘Dit zagen we bij volwassen die in het verleden op een nier bestraald werden of totale lichaamsbestraling kregen,’ vertelt Margreet. ‘Hier kunnen we nu bij deze volwassenen, maar ook bij kinderen die in de toekomst een dergelijke behandeling moeten ondergaan, goed op letten en vroegtijdig behandelen. Dat doen we door het geven van adviezen over levensstijl, zoals het voorkomen van overgewicht, voldoende beweging, niet roken en behandeling met medicatie. Dat is belangrijk omdat hoge bloeddruk de kans op hart- en vaatziekten vergroot.’
Preventief
Margreet onderzocht in haar onderzoek meerdere renale (nier) late effecten en pleit voor preventief ingrijpen, want pas als de nieren het vrijwel niet meer doen, ontstaan er klachten. Margreet: ‘Met de resultaten van het door KWF gefinancierde onderzoek kunnen we huidige survivors, maar ook kinderen met kanker in de toekomst, beter voorlichten over de risico’s op late nierschade. In het Máxima worden alle kinderen die vijf jaar eerder de diagnose kanker kregen vervolgd op de LATER zorg poli. Doordat we weten wie een verhoogd risico heeft op nierschade kunnen we de huidige richtlijnen voor follow-up verbeteren en hiermee bijdragen aan ons uiteindelijke doel: zoveel mogelijk kinderen genezen zonder ongewenste late effecten.’